Asset Publisher Asset Publisher

Żarnowiec miotlasty

Rośliny wieczniezielone

Niewiele jest roślin, które w naszych lasach w okresie zimowym pozostają zielone. Zdecydowany prym wiodą tutaj drzewa: sosny, świerki, jodły i daglezje, natomiast wśród krzewów i roślin zielnych grupa ta jest nieliczna. Jednym z takich wyjątków jest żarnowiec miotlasty (Cytisus scoparius).
Raczej nie kojarzy się nam z rośliną wieczniezieloną, lecz intensywnie żółto kwitnącym krzewem. Faktycznie tak wygląda w maju i czerwcu, kiedy jest dosłownie obsypany złocistożółtymi kwiatami. W tym czasie jego pędy pokryte są drobnymi listkami, pojedynczymi w górnej części pędów a trójlistkowymi w dolnej. Po okresie kwitnienia na pędach pojawiają się płaskie strąki, gdyż roślina należy do rodziny motylkowatych.

Kwiaty żarnowca (Fot. J. Kuczyńska)
W okresie zimowym żarnowiec wygląda inaczej – to proste, sztywne, ciemnozielone, kanciaste gałązki, wyglądem przypominające rózgę czy miotłę. To właśnie stąd wywodzi się jego nazwa gatunkowa „miotlasty”.
Porasta raczej słabe gleby. Ponieważ potrzebuje dużo światła, zwykle pojawia się na nieuprawianych łąkach i pastwiskach, okrajkach a także na zrębach i uprawach leśnych. Rozrasta się bardzo szybko i w krótkim czasie potrafi całkowicie zagłuszyć posadzone drzewka. Z tego względu stał się utrapieniem leśników, gdyż aby ocalić leśne nasadzenia, konieczne jest wycinanie krzewów żarnowca a jest to praca wyjątkowo trudna i mozolna.

W maju i czerwcu krzewy żarnowca pokryte są złocistożółtymi kwiatami (Fot. J. Kuczyńska)

Żarnowiec jest rośliną miododajną. Wykorzystywany jest też jako roślina lecznicza a zawarty w kwitnących pędach alkaloid sparteina używany jest do produkcji leków wspomagających leczenie arytmii serca,  migotania przedsionków i zaburzeń krążenia. Preparaty na bazie żarnowca należy jednak dawkować ostrożnie i z umiarem, gdyż należy do roślin lekko trujących.
Żarnowiec trafił do naszych ogródków jako roślina ozdobna (Fot. J. Kuczyńska)
Żarnowiec dał nazwę kilku miejscowościom w Polsce. Na Kaszubach mamy wieś Żarnowiec, położoną nad jeziorem o tej samej nazwie. Znana jest z klasztoru Cystersek i położonej nieopodal elektrowni szczytowo-pompowej. Druga znana miejscowość o tej samej nazwie to wieś w województwie podkarpackim koło Krosna. Stoi tam dworek, który jako dar narodu został przekazany poetce i pisarce Marii Konopnickiej. Obecnie znajduje się tam muzeum poświęcone poetce.

Oszronione krzewy żarnowca na skraju lasu (Fot. J. Kuczyńska)