W Polsce gniazduje 10 gatunków sów. Są to: puszczyk zwyczajny, uszatka, włochatka, sóweczka, puchacz, pójdźka, płomykówka, uszatka błotna, puszczyk uralski i puszczyk mszarny. Ponadto czasami zalatują: sowa jarzębata, sowa śnieżna i syczek. Krótko o występujących u nas gatunkach pisaliśmy przy okazji organizowanej Nocy Sów. Dziś chcielibyśmy przedstawić nieco bliżej naszą najbardziej pospolitą a jednak mało zmaną sowę – puszczyka zwyczajnego (Strix aluco).

Jest ptakiem średniej wielkości, mniej więcej rozmiarów wrony, o krępym ciele i stosunkowo krótkich i szerokich skrzydłach. W Polsce występuje w dwóch odmianach barwnych: rdzawej i szarej. Uwagę przykuwa wyraźna szlara czyli grupa piór ułożonych koncentrycznie wokół czarnych oczu, działających niczym antena satelitarna.

Właściwie występuje wszędzie, gdzie rosną stare drzewa: w lasach, parkach, cmentarzach, przydrożnych alejach, wokół zabudowań, we wsiach, miastach a nawet na terenach przemysłowych. Gniazda zakłada w dziuplach, złomach, kanałach wentylacyjnych, na strychach a także w opuszczonych gniazdach ptaków drapieżnych. W jego diecie dominują gryzonie, ale nie pogardzi też płazami, gadami, drobnymi ssakami i ptakami a nawet nietoperzami i owadami. Z pewnością właśnie temu zawdzięcza swoją wysoką liczebność - jego populację w Polsce szacuje się na ok. 70 tys. par. Dlaczego zatem spotykamy go tak rzadko? Prawdopodobnie składają się na to dwa czynniki: po pierwsze prowadzi nocny tryb życia a po drugie jego lot jest bezszelestny. Dzieje się tak za sprawą specyficznej budowy piór, pokrytych delikatnym meszkiem.

Jak zatem zlokalizować jego obecność w terenie? Najlepszym sposobem są nocne nasłuchy, gdyż odzywa się często i w specyficzny sposób. Najbardziej charakterystyczny jest jego głos godowy, który  ktoś porównał do odgłosów wydawanych przez człowieka, który właśnie włożył nogi do lodowatej wody. Posłuchajmy i oceńmy sami:

Puszczyk widzi 100 razy lepiej niż człowiek. Potrafi upolować ofiarę przy minimalnej ilości światła. Jego oczy są bardzo duże i gdyby człowiek posiadał proporcjonalne oczy, byłyby one wielkości piłki do koszykówki. Ponadto obraz wpadający do oka wzmacniany jest warstwą odblaskową, umieszczoną za siatkówką. W lokalizacji potencjalnej ofiary pomaga doskonały słuch oraz specyficzna budowa ucha – asymetryczne położenie wzmocnione dodatkowo szlarą pozwala niezwykle precyzyjnie zlokalizować najdrobniejszy pisk czy szelest. Tych, którzy chcą zgłębić wiedzę na temat sów odsyłamy do wcześniejszych artykułów: „Zmysły sów” oraz „13 ciekawostek o sowach”.

Każdego roku na przełomie wiosny i lata otrzymujemy pytania jak pomóc młodym sowom, które wypadły z gniazda. Chcemy uspokoić – sowy nie wypadły z gniazda, tylko opuściły je z własnej woli. Są to tzw. gałęźniki – wyrośnięte ale nielotne jeszcze młode, które opuszczając gniazdo zwykle spadają na ziemię a następnie za pomocą dzioba i pazurów wspinają się po pniach drzew na bezpieczną gałąź. Tam pozostają pod opieką rodziców do czasu uzyskania pełnej samodzielności.

W Polsce poza puszczykiem zwyczajnym występują jeszcze puszczyk uralski i puszczyk mszarny, ale potkać je można jedynie w południowych i wschodnich rejonach naszego kraju. Ciekawostką jest, że puszczyk uralski agresywnie broni swojego terytorium i w pobliżu swojego gniazda potrafi nawet zaatakować człowieka. Z tego względu wśród ornitologów otrzymał przydomek „ ural rozpruwacz”.

Zainteresowanym tematyką sów polecamy film A. Tabora „Sowy Polski”