Powracamy do prezentacji 10 najbardziej pospolitych ptaków Polski. Miejsce 9 zajmuje cierniówka, dziś jednak pominiemy ten gatunek a zajmiemy się dwoma następnymi na liście: pierwiosnkiem i piecuszkiem. Opisujemy je razem nie tylko dlatego, że pod względem liczebności zajmują sąsiadujące 7 i 8 miejsce, ale przede wszystkim ze względu na fakt, że są to tzw. gatunki bliźniacze. Jak sugeruje nazwa są do siebie bardzo podobne. Zarówno pierwiosnek jak i piecuszek to niewielkie ptaki, powiedzmy wielkości wróbla. Ich ubarwienie jest skromne, dominują kolory zielonkawy i szary bez żadnych wyraźnych akcentów. W wyglądzie zewnętrznym różnią się od siebie… kształtem niektórych piórek. Ponadto pierwiosnek ma nieco ciemniejsze nogi, ale pamiętajmy, że są one o połowę cieńsze od wykałaczki.

Jak zatem odróżnić te dwa gatunki? Najlepszą cechą diagnostyczną jest śpiew. Piosenka pierwiosnka to powtarzane w równym tempie dość monotonne cilp-calp. Od tego głosu wywodzą się jego nazwy: angielska - Chiffchaff czy niemiecka - Zilpzalp. Jego łacińska nazwa z kolei brzmi Phylloscopus collybita co znaczy „liczący pieniądze” - jego śpiew przypomina dźwięk upadających na siebie monet. Posłuchajmy:

Piosenka piecuszka (Phylloscopus trochilus) jest bardziej urozmaicona, choć w ogólnym brzmieniu dość monotonna. Początek zwrotki przypomina nieco śpiew zięby, ale zakończenie jest spokojniejsze a tony opadające. Posłuchajmy leśnego budzika:

Zarówno pierwiosnek jak i piecuszek są gatunkami wszędobylskimi, zajmują podobne siedliska a są to lasy liściaste i mieszane z bujnym runem i podszytem, zadrzewienia śródpolne, młodniki, doliny rzek, większe parki, przedmieścia i zdziczałe ogrody. Wydaje się, że piecuszek preferuje bardziej wilgotne miejsca, częściej spotyka się go w dolinach rzek, na bagnach czy w pobliży wierzbowych zakrzaczeń. Nie jest to jednak regułą i z pewnością nie ułatwia identyfikacji gatunku.

Są to ptaszki bardzo ruchliwe. Zwinnie poruszają się w koronach drzew wypatrując drobnych owadów, ich larw i jajeczek przyklejonych do pędów i liści. Stąd zresztą wywodzi się nazwa rodzajowa Phylloscopus: z greckiego phyllon – liść a skopos – obserwator, szpieg.

Gniazdko zarówno pierwiosnka jak i piecuszka to czarka dobrze ukryta w gęstwinie traw i zarośli. Uwite jest z traw i mchu, miękko wyścielone licznymi piórkami, z bocznym otworem wejściowym.

Są to gatunki występujące pospolicie w naszym kraju. Populacja pierwiosnka szacowana jest na ok. 2 700 000 par. Piecuszek jest gatunkiem nieco liczniejszym a jest to ok. 3 250 000 par.