Gdy dłuższą chwilę obserwować biegającą mrówkę, można odnieść wrażenie, że biega w tę i we w tę raczej bez celu i wcale nie jest taka pracowita. Nic bardziej mylnego, to wyjątkowo aktywne i pracowite owady. Dla przykładu jedno mrowisko potrafi przenieść w ciągu roku ok. 30 tys. nasion. Oczywiście część z nich gubi się po drodze, przyczyniając się tym samym do rozsiewania różnych gatunków drzew, krzewów i roślin zielnych.  

W Polsce żyje ok. 100 gatunków mrówek, z czego zdecydowana większość w lasach. Wśród nich najbardziej pospolite gatunki to: budujące okazałe kopce mrówka rudnica (Formica rufa) i mrówka ćmawa (Formica polyctena), zakładająca podziemne gniazda hurtnica pospolita (Lasius niger) i gmachówka drzewotoczna (Camponotus ligniperda) bytująca w spróchniałym drewnie.

W jednym kopcu może być nawet kilkaset tysięcy mrówek. Obowiązuje tu struktura kastowa: królowe których jedynym zadaniem jest składanie jaj, samce odpowiedzialni za zapładnianie królowych oraz robotnice wykonujące wszystkie prace czyli: zdobywanie pokarmu, karmienie królowej, opieka nad jajami i larwami, znoszenie materiału budulcowego a także utrzymanie porządku w mrowisku.

Niektóre gatunki mrówek prowadzą prawdziwe wojny, napadając na inne mrowiska, by wykraść z nich jaja i larwy na pokarm lub by wyhodować przyszłe niewolnice. Dość dobrze wpisuje się w takie zachowanie nasza mrówka rudnica. Otóż po rójce i kopulacji królowa szuka gniazd pierwomrówki łagodnej (Formica fusca). Zakrada się do mrowiska i zabija tamtejszą królową. Z braku własnej królowej robotnice pierwomrówki akceptują nowoprzybyłą i zaczynają się nią opiekować. Ta znosi jaja z których wylęgają się… larwy rudnicy. Z czasem pierwomrówki sukcesywnie wymierają a ich miejsce zajmują  rudnice.

Mrówki są typowymi oportunistami pokarmowymi, stąd w ich diecie można znaleźć zarówno pokarm roślinny jak i zwierzęcy. Jako drapieżniki potrafią zahamować masowy rozwój niektórych owadów niebezpiecznych dla lasu takich jak: brudnica mniszka, strzygonia choinówka czy boreczniki.

Posiadają naturalnych wrogów. Jednym z nich jest mrówkolew, którego larwa buduje w piasku lejkowate zasadzki, do których wpadają mniej ostrożne osobniki. Mrówki i ich larwy są też przysmakiem dzięciołów, szczególnie zielonego, zielonosiwego i krętogłowa, dzięcioł czarny natomiast upodobał sobie wydłubywanie ich z drewna. Mrowiska bywają też rozkopywane przez dziki, lisy i borsuki.

Kwas mrówkowy działa bakterio-, grzybo- i wirusobójczo, można go więc stosować przy drobnych infekcjach górnych dróg oddechowych. Wystarczy położyć chusteczkę na mrowisku i pozwolić mrówkom ostrzyknąć ją kwasem a następnie stosować jak inhalator. Trzeba to jednak robić ostrożnie, gdyż ma kwas mrówkowy ma właściwości żrące i może uszkodzić śluzówkę nosa.