Asset Publisher
Jawor czy klon? A może paklon?
Szczególnie malowniczo wyglądają jesienią. Klony, bo o nich mowa, reprezentowane są w Polsce przez 3 rodzime gatunki: pospolity, polny i jawor.
Klony należą do gatunków drzew, które w warunkach naszego nadleśnictwa nie tworzą odrębnych drzewostanów. Stanowią natomiast cenną domieszkę, korzystnie wpływając na glebę, otaczający drzewostan i wzbogacenie różnorodności biologicznej. Częściej spotykane są jako aleje, drzewa parkowe czy ozdobne. Rosnące swobodnie wytwarzają ogromną, rozłożystą koronę. Ich kwiaty, szczególnie jaworu, są chętnie odwiedzane przez pszczoły i inne podobne im owady. Drewno klonów jest jasne, twarde i połyskliwe. W ostatnich czasach bardzo cenione w przemyśle meblarskim, w przeszłości natomiast używane było do produkcji instrumentów muzycznych. Drewno klonu zwyczajnego służyło między innymi Stradivariusowi do produkcji skrzypiec.
Nasze krajowe gatunki klonów to drzewa, które można stosunkowo łatwo rozpoznać. Ich duże, klapowane liście ułożone są na pędzie nakrzyżlegle. Liście każdego gatunku przybierają nieco inny kształt, co jest dobrą cechą diagnostyczną. Kwiaty są raczej niepozorne, zebrane w zwisające grona lub baldachy. Rozwijają się w znane chyba wszystkim skrzydlaki, które w dzieciństwie naklejaliśmy sobie na nosy.
Klon zwyczajny (Acer platanoides L.) to wielkie, rozłożyste drzewo, przebarwiające się jesienią w piękne złote i czerwone kolory. Jego liście posiadają 5 ostro zakończonych klap, co jest dobrą cechą rozpoznawczą gatunku. Klon pospolity od dawna ma przypisywane boskie znaczenie. Kiedyś uważano, że drzewo to opiekowało się zarówno żywymi jak też zmarłymi. Dawniej z tego gatunku wytwarzano deskę, na której układano zmarłego do czasu pogrzebu. Wierzono, że miała ona magiczną moc i odpędzała diabła a pukanie w nią jeszcze wzmacniało jej właściwości. Deska ta nie mogła być malowana. Stąd wywodzą się stare powiedzenia: „odpukać w niemalowane” czy „do grobowej deski”.
Klon jawor (Acer pseudoplatanus L.) zwany powszechnie jaworem, to dość często spotykane drzewo naszych lasów. Jego pień w młodości pokryty jest szarobrązowową korą, która z wiekiem łuszczy się płatami i wyglądem swym przypomina platana, co ma odzwierciedlenie w łacińskiej nazwie pseudoplatanus. To gatunek drzewa, który lubi żyzne, świeże i wilgotne gleby. Dobrze znosi bardziej surowe warunki klimatyczne, stąd często występuje w górach, towarzysząc bukom i świerkom w reglu dolnym a niekiedy samodzielnie tworząc drzewostany.
Trzeci z naszych krajowych klonów – klon polny zwany paklonem (Acer campestre L.) rzadko wyrasta w wysokie drzewo, częściej pozostając w formie krzaczastej. Rzadziej też zagląda do wnętrze lasu, porastając raczej jego obrzeża. W lesie jest też zdecydowanie najrzadziej spotykanym spośród naszych klonów, dobrze czuje się natomiast w warunkach miejskich. Ciekawostką jest, że gałązki niektórych odmian wytwarzają listwy korkowe.
Na świecie występuje ponad 100 gatunków klonów. Wiele z nich można spotkać w Polsce jako drzewa ozdobne. Szczególnie ulubione to: klon jesionolistny, srebrzysty, palmowy czy cukrowy. Ten ostatni jest jednym z gatunków, z których produkuje się pyszny syrop klonowy.