Analiza ostatnich lat pokazuje, że listopad jest bardzo zmienny pogodowo. Można spodziewać się temperatur nawet do 20 st. C, jak również zimy ze śniegiem i mrozem. To miesiąc mgieł i silnych wiatrów a także krótkich i pochmurnych dni. Jak do takich warunków przygotowuje się przyroda? Całkowitemu zahamowaniu ulega wzrost, a inne procesy życiowe ograniczone są do minimum. Okres spoczynku przebiega u roślin rozmaicie. Rośliny jednoroczne wydają pod koniec okresu wegetacyjnego nasiona i obumierają. Rośliny dwuletnie i byliny tracą pod koniec wegetacji pędy nadziemne, a pozostałe w ziemi spichrzowe organy podziemne, jak bulwy, cebule czy kłącza przechodzą w stan spoczynku. U roślin drzewiastych zahamowana zostaje czynność miazgi, a wskutek zrzucenia liści ustaje fotosynteza i w znacznym stopniu zmniejsza się transpiracja. W następstwie tego znacznie obniża się pobieranie wody przez korzenie.

A jak przygotowują się do zimy zwierzęta? Przede wszystkim intensywnie żerują, by zgromadzić jak największe zapasy tłuszczu. Sarny i jelenie wymieniają futro na grubsze i cieplejsze. U sarny ma ono barwę siwobrązową zaś u jelenia ciemnobrązową. Szczególnie imponujące futro nakłada lis, co przeszłości przyczyniało się do dużego zainteresowania myśliwych tym zwierzęciem. Szczególne przygotowania czyni borsuk – na okres zimowy zabezpiecza wejścia do nory poprzez zatkanie ich liśćmi. Z nastaniem mrozów zapada w sen zimowy. Nie jest on jednak nieprzerwany i głęboki – w cieplejsze dni budzi się i wychodzi z nory by podjeść nieco i zaspokoić pragnienie.

Późna jesień to także czas spoczynku owadów. Wykorzystują to leśnicy by określić liczebność niektórych gatunków i na tej podstawie ocenić ewentualne zagrożenie lasu. Robi się to poprzez tzw. jesienne poszukiwania szkodników pierwotnych sosny. Polega to na tym, że w określonych drzewostanach sosnowych na 10 powierzchniach o wielkości 0,5 m2 przeszukuje się darń, wierzchnią warstwę gleby i szyję korzeniową drzewa w poszukiwaniu zimujących tam owadów. A jakie owady można znaleźć? Zimujące w formie poczwarki: strzygonię choinówkę, poprocha cetyniaka i zawisaka borowca, gąsienice barczatki sosnówki, kokony boreczników i szereg innych gatunków. Wyjaśnijmy jeszcze dwa pojęcia. Szkodnik „pierwotny" to taki, który atakuje zdrowe drzewa, zaś samo pojęcie „szkodnika" używane jest przez leśników w odniesieniu do organizmów, które występując w dużych ilościach, powodują istotne szkody w lesie a nawet mogą zagrozić jego istnieniu.

Okres jesienno-zimowy to czas intensywnego pozyskania drewna. Kiedyś uważano, że drewno pozyskane w tym czasie posiada najlepsze właściwości. Trwają też przygotowania do przyszłorocznych odnowień. Kończymy przygotowanie gleby a w ślad za tym grodzimy powierzchnie wiosennych nasadzeń. Grodzenie to najbardziej skuteczny sposób zabezpieczenia najmłodszych drzewek przed uszkodzeniami, jakie powodują sarny i jelenie. Nagromadzenie takich szkód może doprowadzić do wyginięcia pewnych partii lasu.

Listopad to w tradycji polskiej czas odwiedzania grobów i cmentarzy. W lasach też można spotkać wiele mogił. Na naszym terenie często są to cmentarze poewangelickie bądź mogiły ofiar wojny. Szereg z nich otoczonych jest płotkami bądź kamiennymi murkami. Warto zwrócić na nie uwagę w czasie jesiennej wędrówki po lesie.