Spośród ptaków krukowatych w zasadzie tylko trzy gatunki są ściśle związane z lasem: kruk, sójka i dość rzadka u nas orzechówka. O sójce pisaliśmy już w artykule: „O sójce co za morze wybrać się nie może”, teraz przedstawmy pokrótce pozostałe gatunki.

Kruk (Corvus corax) jest największy spośród krukowatych. Jego upierzenie jest czarne z metalicznym połyskiem. W wyglądzie zwraca uwagę silny i opierzony u nasady dziób, w locie natomiast klinowato zakończony ogon. Lata świetnie i nierzadko można obserwować podniebne ewolucje i zabawy. W książce „Ptaki ziem polskich” J. Sokołowskiego czytamy: „ Oswojony kruk zaczepia wszystkie zwierzęta, od konia i krowy począwszy; dziobie je w nos, a ludzi szczypie w bose nogi. Początkowo zbliża się bardzo ostrożnie, gotów w każdej chwili do ucieczki. Jeśli zaatakowane zwierzę samo zaczyna atakować, wówczas kruk ucieka czym prędzej; jeśli zwierzę tylko się broni, kruk udaje jakoby niczego nie spostrzegł, lecz jeśli zwierzę ucieka, to od razu je goni zadając silne uderzenia dziobem.”



Kruki wiążą się w pary na całe życie. Do  lęgów przystępują bardzo wcześnie, bo już w styczniu zaczynają zaloty i właśnie wtedy możemy usłyszeć ich szczebiot, który bardziej przypomina śpiew niż powszechnie znane krakanie. W połowie lutego obserwuje się już gotowe gniazdo. Tak wcześnie gnieżdżą się u nas jedynie nieliczne gatunki ptaków.

Pozostałe ptaki krukowate nie są już tak bardzo związane z lasem lecz raczej z terenami zurbanizowanymi.

Gawron (Corvus frugilegus) to ptak bardzo podobny do kruka, podobnie jak on jest cały czarny, lecz łatwo można go rozpoznać po białej „łysinie” wokół dzioba. Jest to jedyny ptak krukowaty żyjący w dużych koloniach. Spektakularnie wyglądają też jego wieczorne przeloty na noclegowiska.



Wrona siwa (Corvus cornix) to ładnie i ciekawie ubarwiony popielato-czarny ptak. Niestety nie cieszy się zbyt dobrą sławą a to za sprawą plądrowania gniazd innych ptaków. Szczególnie upodobała sobie niewielkie gniazda założone na ziemi, ale potrafi też zniszczyć lęgi tak dużych ptaków jak kaczki czy łyski. Uważa się nawet, że jest głównym sprawcą znacznego spadku liczebności niektórych gatunków, np. sympatycznych czajek (Vanellus vanellus).

Sroka (Pica pica) to chyba najbardziej charakterystyczny gatunek spośród wszystkich krukowatych. Uwagę zwraca biało-czarne upierzenie i bardzo długi ogon. Wiosną czarne pióra połyskują metalicznym blaskiem. Buduje niecodzienne gniazda, kuliste, zabezpieczone daszkiem. Jest bardzo inteligentna a może to potwierdzić fakt, że jest jedynym ptakiem, który zdał „test lustra”. Polega on na tym, że zwierzę rozpoznaje w lustrze swoje własne odbicie. W świecie zwierząt potrafi to naprawdę niewielu.



Kawka (Corvus monedula) jest najmniejszym przedstawicielem krukowatych. Jej ubarwienie jest czarno-szare, dość stonowane a chyba najbardziej intrygujące w jej wyglądzie są błękitne oczy.

Podobieństwa i różnice ptaków krukowatych można prześledzić na zamieszczonej poniżej infografice.

Szereg ciekawych informacji można też znaleźć w filmie P. Horzeli