Ostatnie tygodnie mocno zmieniły nasze życie. Czas jakby zwolnił, mamy go więcej dla siebie i swojego otoczenia. Siedząc w domu, w swoim ogrodzie czy na samotnym spacerze w lesie łatwiej zanurzyć się w otaczający nas świat i odkryć wiele zadziwiających rzeczy. To, co wydaje się dobrze znane, przy bliższym poznaniu nabiera nowego blasku. Ot chociażby takie szpaki – wszędobylskie, pospolite, niby zwykłe a jednak niezwykłe.

Jak wygląda szpak wszyscy wiedzą – czarny z żółtym dziobem. Czy jednak na pewno? Wiosną jego pióra mienią się metalicznym połyskiem w odcieniach zieleni, purpury i fioletu. Jesienią wygląda inaczej, znikają metaliczne połyski, pojawiają się natomiast białe plamki, które niczym perełki zdobią czarne pióra. Mniej doświadczony obserwator może go pomylić z kosem, upierzenie tego drugiego jest jednak matowo-czarne a ogon znacznie dłuższy.

Pierwotnie szpaki były ptakami typowo leśnymi, gniazdowały w starych i spróchniałych drzewach. Dziś też tak robią, ale przysunęły się również bliżej osiedli ludzkich, gdzie jest cieplej i łatwiej o pokarm. Chętnie zasiedlają budki lęgowe, nierzadko walcząc o nie zaciekle. Nie zawsze zachowują się przy tym elegancko, gdyż zdarza się, że przeganiają dotychczasowych mieszkańców.

Warto wsłuchać się w ich śpiew, gdyż jest to wydarzenie godne uwagi. Tak w książce „Jej Wysokość Gęś” opisuje go J. Karczewski „Sadowi się na swoim podium, choćby na dachu budki lęgowej, i śpiewa tak, że aż mu się pióra trzęsą i falują. Głowa do góry. Ogon w dół. Luzacko opuszczone skrzydła. Kiedy się dobrze rozgrzeje, będzie nimi trzepotać, machać i potrząsać. Nie przerywając, co jakiś czas się rozgląda, jakby sprawdzał, czy wszyscy na niego patrzą.” W swoje popisy wokalne szpaki często wplatają różnorodne dźwięki, naśladują nie tylko głosy innych ptaków, ale również odgłosy z ich najbliższego otoczenia. Kiedyś były to alarmy samochodowe i gwizdek czajnika, dziś bardziej popularne są dźwięki z telefonów komórkowych.

Tak zwany „skok w bok” zdarza się u szpaków dość często, niekiedy nawet połowa jajek znajdujących się w gnieździe ma różnych tatusiów a nawet różne mamusie.

Niektóre szpaki przez całe lato znoszą do gniazd świeże zioła, szczególnie te o bakteriobójczych właściwościach

Ich jedzenie to głównie owady i bezkręgowce, które zgrabnie zbierają maszerując po trawniku. Robią to w specyficzny sposób zwany „cyrklowaniem”. Polega on na tym, że wbijają dziób w ziemię, po czym szybkim ruchem otwierają go, rozrzucając piasek i liście, odsłaniając tym samym pożywne kąski. Powszechnie znane jest też zamiłowanie szpaków do owoców a szczególnie czereśni.

Pomysłowość szpaków wydaje się być nieograniczona. Niektóre na przykład chętnie korzystają z aseptycznych właściwości kwasu mrówkowego. Robią to w ten sposób, że biorą mrówkę w dziób i pocierają nią swoje upierzenie, zabezpieczając się w ten sposób przed atakiem pasożytów. Być może jest  to sposób mało wybredny ale skuteczny.

Po opuszczeniu gniazd jak również również w okresie przelotów gromadzą się w wielkie stada. Niekiedy przybierają one tak wielkie rozmiary, że tworzą coś na kształt wielkiej chmury. Duńczycy nazywają to zjawisko Czarnym Słońcem a można je tam obserwować w kwietniu i jesienią. Wieczorny spektakl szalonego lotu synchronicznego zapiera dech w piersiach. Zobaczmy go na krótkim filmie:

Prawda, że aż ciarki przechodzą?

Obserwowanie przyrody wymaga dużo czasu. Może właśnie mamy go teraz?