Trznadel (Emberiza citrinella) to ptak wielkości wróbla. Samce w szacie godowej wyróżnia cytrynowożółta głowa i pierś, samice natomiast posiadają bardziej stonowane upierzenie. Cechą charakterystyczną obydwu płci, pozwalającą bezbłędnie rozpoznać gatunek, jest rdzawy kuper.
Tak o trznadlu pisał w „Ptakach ziem polskich” Jan Sokołowski: „Trznadla można łatwiej zauważyć niż inne ptaki, gdyż siada na miejscach odsłoniętych i bez obawy przed człowiekiem pozwala się obserwować z odległości kilku kroków. Ponieważ usposobienie ma dość flegmatyczne, siedzi spokojnie przez dłuższy czas na jednym miejscu, a że nóżki przykrywa piórkami, żółty jego brzuszek świeci z daleka. Zwłaszcza w zimie, gdy nie ma innych ptaków, drzewa stoją gołe, a niebo jest szare i posępne, trznadle tworzą miłe urozmaicenie krajobrazu. Uwijają się wówczas na drogach i rozdziobują mierzwę końską w poszukiwaniu niestrawionych ziarn owsa. Trzymają się zatem okolic, w których uprawiany jest owies, a zaśnieżone i porozjeżdżane przez sanie drogi odwiedzają dokąd trwa na nich ożywiony ruch. Nad wieczorem zlatują się na wiejskie podwórka, aby wspólnie z wróblami i dzierlatkami przeszukiwać słomę lub barłóg. Często możemy obserwować jak trznadel, któremu szczęście posłużyło, ciągnie za sobą źdźbło słomy, aby gdzieś na boku spokojnie wyłuskać ziarno z kłosa. Przed spaniem trznadle szukają ze zdwojoną siłą pożywienia, długo są ruchliwe i widzą mimo zapadającego zmierzchu, kiedy wróble już dawno poszły spać.” Takie to były czasy.
Trznadel to ptak bardzo pospolity a spotkać go można wszędzie tam, gdzie występują drzewa, krzewy i otwarte przestrzenie takie jak pola, łąki czy leśne zręby. Na zimę nie odlatuje. Z liczebnością ok. 4 150 000 par zajmuje 5 miejsce wśród najbardziej pospolitych ptaków Polski.
Bardzo charakterystyczny jest jego głos a usłyszeć go można już wczesną wiosną. Posłuchajmy:

Co ciekawe, specjaliści dosłuchali się w śpiewie europejskich trznadli dwóch dialektów, które określili jako: „zii-teee” oraz „te-siii”. W Europie Zachodniej dominuje ten pierwszy, natomiast w Europie Wschodniej ten drugi. W Polsce, będącej na styku ornitologicznych dialektów, usłyszeć można obydwa.
W centralnej i wschodniej części naszego kraju spotkać możemy bliskiego kuzyna trznadla a mianowicie ortolana (Emberiza hortulana). Brzmienie jego głosu zainspirowało podobno L. van Beethovena do napisania słynnej V symfonii.