Pokrzywę zwyczajną (Urtica dioica) zna chyba każdy z nas – to wysoka bylina o jajowatych, ostro zakończonych i ząbkowanych liściach osadzonych na czterograniastej sztywnej łodydze. W sprzyjających warunkach dorasta nawet do 1,5 m wys. i biada każdemu, kto nieopatrznie wejdzie w takie zarośla, gdyż pokrzywa posiada właściwości parzące a miejsca po kontakcie z pokrzywą dość długo nie dają zapomnieć o chwilowej nieuwadze. Parzące włoski znajdują się na spodniej stronie liści i na łodydze, są sztywne kruche i wypełnione płynem zawierającym m.in. kwas mrówkowy, o którym pisaliśmy już wcześniej.

Pokrzywa rośnie wszędzie tam, gdzie znajdzie żyzną i wilgotną glebę, bogatą w azot i próchnicę. Znajdziemy ją więc w olsach, grądach a także na wilgotnych łąkach, wzdłuż rowów, dróg i pod płotami naszych zabudowań.

W zamierzchłych czasach włókno z łodyg pokrzywy służyło do wyrobu tkanin, lin i sznurów. W dawnej Polsce stosowano ją do tamowania krwotoków, leczeniu ran i wrzodów a biczowanie świeżo ściętymi łodygami zalecano przy problemach reumatycznych. Dziś znalazła inne ale bardzo szerokie zastosowanie. Dzięki wyjątkowo dużej zawartości chlorofilu, wapnia, magnezu, żelaza, fosforu, potasu, witaminy C, K oraz A jest powszechnie wykorzystywana w przemyśle farmaceutycznym a także… w naszej kuchni. Doskonale wpływa na przemianę materii, poprawia ilość hemoglobiny we krwi, obniża poziom cukru a także oczyszcza organizm z toksyn.

Jak zatem korzystać z tych wszystkich dobrodziejstw pokrzywy? Najbardziej chyba znanym i najczęściej stosowanym sposobem jest napar z liści pokrzywy. Można kupić gotowy susz ale można też zaparzyć świeże liście bądź samemu ususzyć je na zimę. Wystarczy ściąć pokrzywę przed kwitnieniem i zawiesić w ocienionym lecz przewiewnym miejscu.

Zielone liście doskonale nadają się jako dodatek do wszelkich sałatek lub świeżo wyciskanych soków. Dobrze umyte i drobno pokrojone tracą swoje właściwości parzące, więc można spożywać je bez obaw. Najlepszy moment do zbioru przypada na kwiecień i maj a więc właśnie teraz. W okresie wiosennym świeże liście można przyrządzić też à la szpinak. A oto dwa inne pomysły pochodzące z książki Ł. Łuczaja „Dzika kuchnia”:

Placuszki z pokrzyw

2-3 litry liści pokrzywy
2 jajka
1 szklanka mąki
4 łyżki cukru (można bez)
½ łyżeczki soli
½ szklanki wody
tłuszcz do smażenia

Świeże liście umyć, osuszyć i drobno pokroić, dodać resztę składników, wymieszać i ewentualnie rozcieńczyć wodą. Ciasto powinno być kleiste. Rozgrzać tłuszcz i smażyć placuszki jak racuchy bądź placki ziemniaczane.

Tarta pokrzywowa

20 dkg zimnego masła
20 dkg mąki
3 jajka
3 łyżki śmietany
4 garście wierzchołków pokrzyw (10-20 dkg)
oliwa
2 ząbki czosnku lub mała cebula
sól, pieprz

Masło pociąć na małe kawałki, wetrzeć w nie palcami mąkę aż przyjmie konsystencję okruszków chleba. Dodać łyżkę lodowato zimnej wody, wgnieść ją w mieszankę. Ugniatać dodając nieco wody, tak żeby ciasto dało się ugnieść w kulkę. Zawinąć je w folię aluminiową i włożyć do lodówki na 30 min. Następnie ciasto rozwałkować i rozłożyć na nasmarowaną tłuszczem i posypaną mąką formę do tart. Nakłuć w kilku miejscach. Piec w temp. 200^oC przez 15 min. W międzyczasie usmażyć czosnek lub cebulę, dodać drobno posiekaną pokrzywę. Osobno ubić jajka ze śmietaną, solą i pieprzem. Po upieczeniu ciasta wyłożyć je pokrzywami, polewając jajkiem ze śmietaną. Piec w temp. 180^oC przez 20 min aż  zbrązowieje i góra lekko urośnie.

Miłośnicy ogródków działkowych doskonale wiedzą, że przegniłe liście pokrzyw są doskonałym i w pełni naturalnym nawozem. Jego przygotowanie jest proste: świeże pędy pokrzyw zalewamy wodą w proporcji 1 kg pokrzyw na 10 l wody. Odstawiamy na ok. 2-3 tygodnie codziennie mieszając. Po tym czasie podlewamy ogródek rozcieńczoną miksturą w proporcji 1 l maceratu na 10 l wody. Być może mieszanka nie pachnie zbyt przyjemnie, ale jako nawóz jest niezastąpiona i w pełni naturalna a oto przecież nam chodzi.