Lista aktualności Lista aktualności

Leśne paprocie: orlica i nerecznica

Z zielnika roślin leśnych

Swoje przysłowiowe „pięć minut” miały 300 mln lat temu w karbonie, kiedy to rosły imponujące lasy paprociowe. Po drzewiastych paprociach, widłakach i skrzypach pozostały do naszych czasów pokłady węgla kamiennego. Dziś, choć występują powszechnie, nie osiągają już tak imponujących rozmiarów.

W naszych lasach najczęściej  spotykane są: orlica pospolita (Pteridium aquilinum) i nerecznica samcza (Dryopteris filix-mas). W wielu rejonach dosłownie łanowo pokrywają dno lasu. Choć na pierwszy rzut oka wydają się być identyczne, to jednak nietrudno je odróżnić.

Bodajże najbardziej rozpowszechnionym gatunkiem jest orlica pospolita. Łatwo rozpoznać ją po tym, że z ziemi wyrastają pojedyncze liście, nie zaś rozeta jak u większości paproci. Gdyby zajrzeć pod parasol liści zobaczymy „las” prostych i nagich łodyg. W sprzyjających warunkach osiąga niebagatelną wysokość do 1,8 m. Preferuje bory sosnowe, raczej suche i ubogie. To właśnie w takich miejscach łanowo pokrywa dno lasu.

Nerecznica samcza preferuje miejsca żyźniejsze i bardziej wilgotne, choć prawdą jest, że nierzadko spotykamy obydwie te paprocie obok siebie. Jej liście, w odróżnieniu od orlicy, zebrane są w charakterystyczne rozetki przypominające bukiety. Z tego względu nierzadko bywa sadzona w przydomowych ogródkach, na cmentarzach czy w parkach. Cała roślina jest silnie trująca a w szczególności kłącze, dlatego ewentualnych amatorów „paprociowych” dań przestrzegamy przed zbyt pochopnym rozpoznaniem gatunku.

Paprocie najbardziej intrygująco wyglądają na początku swojego wzrostu, kiedy przybierają kształt do złudzenia przypominający pastorał. Tak też powszechnie nazywa się ten etap rozwoju liścia. Niemniej intrygującą kwestią jest legendarny kwiat paproci. Według legendy miał zakwitać tylko raz w roku w czasie najkrótszej nocy czyli około 21/22 czerwca. Jego znalazca miał się cieszyć bogactwem i dostatkiem. Rzeczywistość jest niestety inna – paprocie nie wytwarzają kwiatów, lecz rozmnażają się poprzez kłącza bądź poprzez zarodniki ukryte w kubkach na spodniej stronie liścia.

Wielu zastanawia się też,  czy paprocie to jedynie siedlisko kleszczy i pająków.  Prawdą jest, że są one ulubionym miejscem bytowania tych stworzeń. Szczególnie upodobały je sobie kleszcze a szybko rosnący liść paproci z łatwością wynosi je na znaczną wysokość.

Orlica pospolita posiada jeszcze jedną ciekawą właściwość a mianowicie jej kłącza są jadalne i zawierają nawet 60 % skrobi.  Z uwagi na obecność substancji rakotwórczych nie należy spożywać ich na surowo. Po ugotowaniu i odlaniu wody toksyczne właściwości znikają. W przeszłości potrawy z  orlicy ratowały  przed głodem ludzi w wielu częściach świata. Z wysuszonych kłączy wytwarzano mąkę, z której wypiekano chlebek. Do dziś w niektórych częściach świata serwuje się dania z młodych pastorałów orlicy a z mąki produkowane są makarony.

 

 

Państwowe Gospodarstwo Leśne Lasy Państwowe (PGL LP)
Jesteśmy organizacją z ponad 90 letnią tradycją. Prowadzimy zrównoważoną, potwierdzoną międzynarodowym certyfikatem PEFC gospodarkę leśną na ponad 7,6 mln ha powierzchni  naszego kraju. Systematycznie zwiększamy lesistość Polski z 21 proc. w roku 1945 do 29,6 % obecnie. Konsekwentnie realizujemy „Krajowy program zwiększania lesistości”, dzięki któremu do roku 2050 lesistość Polski wzrośnie do 33%. Cechuje nas samodzielność finansowa. Znaczną częścią naszego zysku dzielimy się ze społeczeństwem. Wspieramy m.in.: Budżet Państwa, samorządy terytorialne, Parki Narodowe; organizacje pozarządowe, wspieramy remonty lokalnych dróg oraz inne, ważne dla Państwa przedsięwzięcia. 
Nasze profesjonalne działania oraz wieloletnie doświadczenie w połączeniu z wiedzą i odpowiedzialnością za powierzony nam majątek są gwarancją bezpieczeństwa ekologicznego Polski.
                                                           PRACUJEMY W  ZGODZIE Z NATURĄ!