Brzoza jest drzewem, które jako pierwsze rozwija wiosną liście. Na początku są małe, delikatne, raczej seledynowe, by z czasem nabrać intensywnego zielonego koloru. Pięknie opisał to w swym wierszu „Brzózka kwietniowa” Julian Tuwim:

To nie liście i nie listki,
Nie listeczki jeszcze nawet –
To obłoczek przezroczysty,
Pozłociście zielonawy.

Jeśli jest gdzieś leśne niebo,
On z leśnego nieba spłynął,
Śród ogrodu zdziwionego
Tuż nad ziemią się zatrzymał.

Ale żeby mógł zzielenieć,
Z brzozą się prawdziwą zmierzyć,
Ściemnieć, smugę traw ocienić –
– Nie, nie mogę w to uwierzyć.

Kwitnie wcześnie bo jednocześnie z rozwojem liści, lecz jej kwiaty są niepozorne, nieprzyciągające uwagi. Nasionka, obok topól i wiązów, dojrzewają jako jedne z pierwszych i w wielkiej ilości rozsypują się po okolicy. Ktoś wyliczył, że jedna brzoza wystarczyłyby, by obsiać wszystkie lądy na kuli ziemskiej. Dlaczego zatem tak się nie dzieje? Otóż spora część nasion nie posiada zdolności kiełkowania, wiele leciutkich nasion spłukuje woda a duża ilość jest zjadana przez ptaki i inne stworzenia.

Brzoza jako pierwsza zajmuje nieużytkowane grunty. Bardzo szybko pojawia się na nieuprawianych polach, odłogach czy zrębach. Z łatwością przyjmuje się na najgorszych nawet siedliskach, zasiedlając wraz z sosną i jałowcem najsłabsze gleby. W młodości rośnie bardzo szybko, dlatego jest bardzo silną konkurencją dla innych gatunków drzew.

Brzoza jako jedna z pierwszych zmienia jesienią kolor liści. Niekiedy właściwie trudno mówić o jesiennym kolorze, gdyż w suche lata ma to miejsce już w sierpniu.

Jest też chyba drzewem, które w lesie pierwsze rzuca się w oczy. Dzieje się tak głównie za sprawą białej kory. Ten wyjątkowy kolor nadaje jej betulina – składnik od którego pochodzi łacińska nazwa brzozy – Betula. Substancja ta powoduje też, że biała kora nie ulega gniciu i nie nasiąka wilgocią, stąd jej szerokie zastosowanie szczególnie na dalekiej północy. Umieszczana jest pod tradycyjnymi dachami bądź wprost na ziemi,  zabezpieczając konstrukcje przed gniciem. A skoro jesteśmy na dalekiej północy to warto jeszcze dodać, że to właśnie brzoza jest gatunkiem występującym najdalej na północ. Tworzy tam lasotundrę – ostatnią formację drzewiastą, taką strefę przejściową pomiędzy lasem a bezdrzewną tundrą.

Pewnie dzisiejsi stolarze pamiętają jeszcze, że drewno drewnu nierówne. Brzozy rosnące na północy mają drewno twarde, z nizin – giętkie i zwięzłe, natomiast z wyżej położonych terenów – kruche i łupliwe. Kilka dekad temu niezwykle poszukiwane w przemyśle meblowym były brzozowe czeczoty czyli dużych rozmiarów narośla dające drewno o niepowtarzalnym rysunku i splocie włókien. Dziś bez udziału brzozy nie obył by się chyba przemysł celulozowy a jak doskonale wiemy zapotrzebowanie na papier jest ogromne.

Wiosna to dobry czas na zbiór oskoły czyli soku brzozowego. W przeszłości była uznanym środkiem w leczeniu kamicy nerkowej a przepis na kurację był mniej więcej taki: pić na czczo cztery razy po szklance świeżego soku z brzozy co 45 minut, przy czym należy przez cały ten czas pozostawać w ruchu. Podobno taki zabieg wstrzymuje rozwój dokuczliwych kamieni.